“Schulden moet je vroegtijdig aanpakken, nog voor het uit de hand loopt.
Daarvoor heb je de nodige informatie ook vroegtijdig nodig. De belemmeringen hiertoe moeten worden weggenomen.”Marco Florijn, voorzitter NVVK
In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart 2018 is de NVVK in 2017 gestart met het opstellen van een notitie om de nieuwe raadsleden en wethouders goed te informeren over schuldhulpverlening en sociaal bankieren. Wat zijn de knelpunten waar gemeenten tegenaan lopen en wat kan het gemeentebestuur doen om deze punten op te lossen? In deze notitie heeft de NVVK haar speerpunten voor deze verkiezingen gepresenteerd. In 2018 kreeg deze lokale lobby vervolg door de notitie te verspreiden onder nieuwe raadsleden, partners en media. Ook is begin dit jaar een korte film geproduceerd waarin Marco Florijn het geheel nog eens toelicht.
In artikel 48 van de Wet op het consumentenkrediet (Wck) staat wie in Nederland tegen betaling schulden mag oplossen. Private organisaties worden daarin niet genoemd. Dat maakt dat sommige rechtbanken Wsnp-aanvragen niet-ontvankelijk verklaren als een privaat lid, namens de gemeente, een Wsnp-verklaring opstelt. De NVVK vindt dit een te letterlijke interpretatie van de wet die in de praktijk tot veel onzekerheid voor de schuldenaren leidt. De NVVK heeft zich intensief ingezet, onder meer door een brandbrief naar de verantwoordelijke minister te sturen. Daarin stelden wij voor om tot een aanvulling van artikel 48 te komen, waarmee het toepassingsbereik van dit wetsartikel wordt uitgebreid tot private partijen die schuldhulpverlening uitvoeren in opdracht van of met een mandaat van een gemeente. De NVVK is naar aanleiding daarvan dit jaar met de betrokken leden en ministeries bijeen gekomen en werken gezamenlijk aan een oplossing. Helaas moet hiervoor de wet worden gewijzigd. We werken actief mee aan de verbeteringen. De lobby van de NVVK heeft daarnaast in 2018 onder meer geresulteerd in schriftelijke Kamervragen over dit onderwerp.
Na afloop van zijn eerste 100 dagen als voorzitter van de NVVK, heeft Marco Florijn in juni een brief gestuurd aan de commissie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de Tweede Kamer. In deze brief maakt hij zich sterk voor onze belangrijkste wensen om het systeem, waarin de schuldhulpverlening werkt, te verbeteren. De NVVK pleit daarin onder meer voor een herziening van het huidige toeslagenstelsel en voor een meewerkplicht voor schuldeisers. De onderwerpen die in de brief de revue passeren maken deel uit van de bredere lobby van de NVVK richting de landelijke politiek.
Beschermingsbewind is een vorm van financiële dienstverlening die in de laatste jaren sterk is gegroeid. Een aantal NVVK-leden voert zelf ook beschermingsbewind uit. Vanuit de overtuiging dat beschermingsbewind zo hoogwaardig mogelijk moet plaatsvinden, hebben we in 2017 onze kaders aangescherpt en vastgelegd in een module. Leden die beschermingsbewind uitvoeren, worden getoetst op aanvullende voorwaarden die de NVVK aan deze organisaties stelt. Hiermee bewerkstelligen we ook voor deze vorm van financiële dienstverlening als het ware een NVVK-keurmerk. Daarnaast is het nu mogelijk dat organisaties die enkel beschermingsbewind voeren lid worden van de vereniging, omdat deze financiële dienst inmiddels een volwaardig product is van de NVVK. Het is van belang om toe te werken naar een schuldenvrij bestaan en naar meer financiële zelfredzaamheid. Beschermingsbewind is daarbij voor een groep mensen een effectieve maatregel, echter voor lang niet iedereen met schulden is het noodzakelijk om (ook) onder beschermingsbewind te staan. Daarom dient dus altijd kritisch en zorgvuldig te worden overwogen of andere vormen van financiële dienstverlening niet ook een effectief middel zouden kunnen zijn.
De NVVK nam afgelopen jaar deel aan een consultatie die het ministerie van Financiën organiseerde om te komen tot een herziening van de Wet op het financieel toezicht (Wft). In deze wet worden onder meer de kaders gesteld voor de bancaire diensten van onze kredietbanken. Op enkele onderdelen van de wet is het wenselijk om de rol en positie van de kredietbanken beter te beschrijven, bijvoorbeeld waar het gaat om de vakbekwaamheidseisen. Daartoe heeft het ministerie van ons een brief ontvangen waarin we onze wensen voor aanpassing van de wet hebben opgenomen. De brief heeft ertoe geleid dat er bij de beleidsmakers weer nadrukkelijk aandacht is voor de rol van kredietbanken. Dit is van belang omdat de kaders die voor kredietbanken gelden, behouden moeten blijven wanneer de Wft anders wordt ingericht. Het ministerie denkt nog na over de afzonderlijke aandachtspunten die wij meegaven. Dit traject loopt door in 2018.
In 2017 is de NVVK samen met Divosa, de Landelijke Cliëntenraad, Sociaal Werk Nederland en de VNG gestart met het landelijke programma Schouders Eronder, dat gesubsidieerd wordt door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het programma is bedoeld om de schuldhulpverlening in Nederland te verbeteren. Er gaat al veel goed in de schuldhulpverlening, maar het kan nog beter. Schouders Eronder wil onder meer kennis en vakmanschap verbeteren van iedereen die een rol heeft in het signaleren, voorkomen en oplossen van schulden. Het programma eindigt eind 2018. Eén van de projecten binnen het programma is het NVVK-project Digitale communicatie in het schuldregelingstraject. Doel daarvan is door het uitvoeren van een pilot te achterhalen wat er nodig is voor een landelijke gegevensuitwisseling tussen schuldhulpverleners en schuldeisers. Daarmee wordt de doorlooptijd van het tot stand brengen van een minnelijk traject verkort en wordt de werkwijze van zowel schuldhulpverleners en schuldeisers minder arbeidsintensief. Bijkomend voordeel is dat er sneller duidelijkheid komt voor de schuldenaar.
“We willen dat mensen die extra aandacht nodig hebben, deze ook krijgen. Denk aan laaggeletterden en mensen met een licht verstandelijke beperking. De NVVK-leden ontwikkelen ook op deze fronten nieuwe werkwijzen om mensen beter te kunnen helpen.”
Een mooi voorbeeld van hoe mensen hun financiën zelf weer op orde kunnen brengen is de website Zelfjeschuldenregelen.nl. Op deze website vinden zij de nodige informatie en kunnen zij gebruik maken van handige hulpmiddelen. De website, die de NVVK samen met het Nibud opgezet heeft en onderhoudt, is in 2017 geheel vernieuwd. Daardoor hopen wij dat nog meer mensen zelf hun schulden kunnen regelen en niet meer aan de bel hoeven te trekken bij een schuldhulpverlener.
De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) is vanuit de Europese Unie geformuleerd om de privacy van mensen beter te beschermen. Voor schuldhulpverlenende organisaties betekent dit dat zij meer verantwoordelijkheid moeten nemen om de privacy van hun klanten te beschermen. De NVVK stelde daarom een handleiding voor haar leden op, waarmee de bepalingen van de AVG beter naar de praktijk kunnen worden vertaald. De handleiding is tevens verspreid aan keten- en convenantpartners.
Moeite hebben met lezen en schrijven kan een oorzaak zijn voor het ontstaan van schulden en kan ervoor zorgen dat mensen geen controle hebben over hun financiën. Bijvoorbeeld omdat ze herinneringen en aanmaningen niet goed begrijpen. Samen met de Stichting Lezen & Schrijven, de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Sociale Zaken en Werkgelegenheid is gekeken naar hetgeen schuldhulpverleners kunnen doen om laaggeletterde mensen beter te helpen. Geïnspireerd door NVVK-leden die al veel aandacht hadden voor laaggeletterdheid, heeft de NVVK adviezen opgesteld. Hiermee willen wij de aandacht voor dit thema vergroten. De adviezen zijn ingebracht bij het programma Schouders Eronder. In navolging daarvan wordt door dit samenwerkingsverband gewerkt aan het opstellen van enkele praktische handvatten voor de schuldhulpverleners.
De NVVK heeft in 2017 haar website geheel vernieuwd. Er is voor de leden een kennisbank ingericht waar documenten eenvoudig zijn terug te vinden en ook is de navigatiestructuur van de gehele website aangepast. Daarnaast is een online community ingericht. Het voornaamste doel hiervan is kennisdeling en tevens is sneller inzichtelijk waar onze leden in het werkveld tegenaan lopen. Alle medewerkers van de NVVK-leden kunnen hier hun vragen of casussen aan elkaar voorleggen. Hier wordt dagelijks gebruik van gemaakt. Ook voor vacatures is een aparte community opgezet.
62% van de werkgevers wordt geconfronteerd met medewerkers in financiële problemen. Eerste signalen zijn medewerkers die om voorschotten vragen of uitval van medewerkers. Uiteindelijk hebben werkgevers last van zaken als loonbeslag. Om werkgevers meer zekerheid te bieden in de omgang met werknemers met geldproblemen, heeft de NVVK, samen met Wijzer in geldzaken, het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, het Nibud en Divosa, gewerkt aan de totstandkoming van de website financieelgezondewerknemers.nl. Koningin Máxima heeft de website in mei 2017 gelanceerd.